Λίγα λόγια για τα Linux

Linux

Το Linux (Λίνουξ) είναι ένας πυρήνας λειτουργικού συστήματος που μοιάζει με τον πυρήνα του AT&T UNIX. Είναι μία πρωτότυπη υλοποίηση πυρήνα λειτουργικού συστήματος και δεν χρησιμοποιεί κώδικα του UNIX. Μπορεί να θεωρηθεί κλώνος του UNIX, αφού διαθέτει τις περισσότερες εντολές του, ενώ η φιλοσοφία της σχεδίασής του πλησιάζει περισσότερο το UNIX από οποιοδήποτε άλλο λειτουργικό σύστημα. Το Linux αναπτύσσεται με βάση το POSIX πρότυπο, το οποίο είναι μία προσπάθεια τυποποίησης όλων των κλώνων του UNIX.

Παρ' όλο που το Linux είναι ο πυρήνας του λειτουργικού συστήματος, πολλές φορές αναφερόμαστε σε αυτό εννοώντας όλο το λειτουργικό σύστημα, που περιλαμβάνει και το περιβάλλον εργασίας, και το συνοδευτικό λογισμικό (κάτι το οποίο συνήθως οδηγεί σε παρανοήσεις).

Ανάπτυξη

Η ανάπτυξη του πυρήνα Linux ξεκίνησε περίπου το 1991 από τον Φινλανδό Linus Torvalds (τότε φοιτητή ακόμη), ο οποίος με βοήθεια πολλών εθελοντών προγραμματιστών (από χόμπι ή επαγγελματίες) μέσω του Internet, κατάφερε να δημιουργήσει έναν πυρήνα που ανταγωνίζεται πυρήνες λογισμικού μεγάλων εταιριών. Αρχικά είχε σαν πρότυπο το Minix, ένα άλλο λειτουργικό τύπου Unix, το οποίο είχε αναπτύξει ο Άντριου Τάνενμπαουμ για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Ο τελευταίος δεν επέτρεψε την τροποποίηση και επέκταση του Minix και για το λόγο αυτό, ο Τόρβαλντς δημιούργησε εξαρχής έναν πυρήνα για το αντικαταστήσει. Αρχικά ο πυρήνας αυτός ονομάστηκε FreaX (από τους όρους free και freak, με την κατάληξη X να υποδηλώνει ένα σύστημα τύπου Unix) αλλά αργότερα έλαβε την ονομασία Linux, ένα όρο που επινόησε ο Άρι Λέμκε (Ari Lemmke).

Σήμερα το Linux παρέχει όλα όσα θεωρούνται αναγκαία για ένα σύγχρονο πυρήνα λειτουργικού, όπως:

* υποστήριξη πολυεπεξεργαστικών συστημάτων (SMP)
* πραγματική πολυδιεργασία
* εικονική μνήμη
* διαμοιραζόμενες βιβλιοθήκες
* σωστή διαχείριση μνήμης
* δικτύωση μέσω TCP/IP κ.α.
* Ο πυρήνας Linux αρχικά σχεδιάστηκε για επεξεργαστές της οικογένειας x86 (386/486/Pentium), αλλά σήμερα τρέχει σε πολύ μεγάλη ποικιλία επεξεργαστών, όπως οι Alpha (64 bit), οι Motorola 68000 (Amiga), PowerPC, MIPS κ.α.

Αν και η προσπάθεια δημιουργίας του Linux πυρήνα άρχισε το 1990, η δημιουργία ενός ελεύθερου λειτουργικού συστήματος χωρίς περιορισμούς στον τελικό χρήστη, είχε ξεκινήσει παλαιότερα από τον Ρίτσαρντ Στώλλμαν, ιδρυτή του Free Software Foundation και του GNU project. Έτσι, το Linux είχε στο ξεκίνημά του ένα ολόκληρο σύστημα να βασιστεί. Το GNU σχέδιο είχε ήδη δημιουργήσει ένα C μεταγλωττιστή (τον gcc) και μια πλειάδα υψηλής ποιότητας προγραμματιστικών εργαλείων, ενώ είχε έτοιμα προγράμματα που αντικαθιστούσαν όλα τα βασικά προγράμματα σε ένα *NIX σύστημα. Το μόνο που έλειπε ήταν ένας σταθερός πυρήνας. Έτσι το GNU βρήκε έναν πυρήνα για να λειτουργήσει, και το Linux βρήκε έτοιμη μια μεγάλη ποικιλία προγραμμάτων. (Το GNU σχέδιο συνεχίζει σήμερα και με το υπό κατασκευή λειτουργικό σύστημα, Hurd, το οποίο βασίζεται στον μικροπυρήνα Mach)

Διανομές

Το Linux είναι το πιο επιτυχημένο από τα ελεύθερα λειτουργικά συστήματα με βάση τη δημοτικότητα και τον αριθμό των εφαρμογών που αναπτύσσονται για αυτό. Στην καθιέρωσή του βοήθησε το γεγονός ότι ο πυρήνας του λειτουργικού συστήματος συνοδεύτηκε από τα GNU tools, μια συλλογή ελεύθερων εργαλείων αναπτυγμένων από το πρόγραμμα GNU για το λειτουργικό GNU Hurd που δεν ολοκληρώθηκε, προσφέροντας έτσι ένα σχετικά ολοκληρωμένο περιβάλλον εφαρμογών.

Έκτοτε, διάφορες εταιρείες και εθελοντές κατασκεύασαν και οργάνωσαν διανομές, δηλαδή συλλογές προγραμμάτων που συνοδεύουν έναν πυρήνα Linux. Μια διανομή αποτελείται συνήθως:

* από έναν πυρήνα Linux, το τμήμα του λειτουργικού δηλαδή που αναλαμβάνει το καθαρά "υπολογιστικό" μέρος της λειτουργίας και την επικοινωνία hardware-software
* ένα γραφικό περιβάλλον, συνήθως το X Window System, για την "παραθυροποίηση" της λειτουργίας του υπολογιστή
* ένα περιβάλλον εργασίας χρήστη όπως Gnome, KDE, Xfce κλπ που οργανώνει την αλληλεπίδραση χρήστη-υπολογιστή
* μια συλλογή εφαρμογών και προγραμμάτων

Σήμερα υπάρχουν πολλές διαφορετικές διανομές που καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες. Ορισμένες υποστηρίζονται στην ανάπτυξη και την τεχνική υποστήριξη από εταιρίες, (όπως π.χ. το Suse από τη Novell, το Ubuntu από την Canonical) ενώ άλλες μπορεί να βασίζονται στη δουλειά ακόμα και ενός ατόμου (όπως π.χ. το Sabayon Linux). Σχεδόν όλες οι διανομές όμως, ανεξάρτητα από τον κύριο υποστηρικτή, διαθέτουν κοινότητες εθελοντών χρηστών που ασχολούνται με την ανάπτυξη και την βελτιστοποίηση της κάθε διανομής.

Μερικές χαρακτηριστικές διανομές είναι:

Ubuntu

To Ubuntu αναπτύσσεται από την κοινότητά του και αυτή τη στιγμή είναι η πιο δημοφιλής διανομή, κυρίως επειδή απευθύνεται σε απλούς και αρχάριους χρήστες, προσφέρει περιβάλλον εύκολης εγκατάστασης και προορίζεται για μηχανήματα desktop και φορητούς υπολογιστές. Βασίζεται στο Debian GNU/Linux και είναι διαθέσιμο για κατέβασμα δωρεάν μέσω του ιστοτόπου του. Η λέξη Ubuntu είναι Αφρικάνικη και σημαίνει "Ανθρωπιά στους άλλους" ή "Είμαι αυτό που είμαι λόγω αυτού που όλοι είμαστε".

• Η ελληνική κοινότητα του Ubuntu

Fedora

Το Fedora, παλαιότερα γνωστό και ως Fedora Core, σπονσοράρεται από την εταιρεία Red Hat και στην ανάπτυξή του συμβάλλει σημαντικά και η κοινότητά του. Η διανομή βασίζεται στο παλιό καλό Red Hat Linux και αποτελείται εξ' ολοκλήρου από ελεύθερο και ανοικτού κώδικα λογισμικό. Αν και πλέον το Ubuntu έχει κερδίσει τους πρωτάρηδες χρήστες, η πρόταση της Red Hat πάντα αποτελούσε (τουλάχιστον για μερικούς) τη διανομή με την οποία θα ξεκινήσουν την εμπειρία τους με το Linux.

• Η ελληνική κοινότητα του Fedora

SUSE

To SUSE Linux είναι μια οικογένεια διανομών που αναπτύσσονται από τη Novell. Η οικογένεια αυτή περιλαμβάνει την εμπορική διανομή SUSE Linux Enterprise Desktop, διάφορες εμπορικές διανομές για εξυπηρετητές και προϊόντα που απευθύνονται σε επιχειρήσεις, καθώς και το δωρεάν openSUSE, το οποίο αναπτύσσεται από την κοινότητα του SUSE σε αντίθεση με τις εμπορικές διανομές που κατευθύνονται από τη Novell. To SUSE αποτελούσε πάντα την εναλλακτική έναντι στο Red Hat. Είναι αρκετά εμπλουτισμένο με γραφικά εργαλεία ρυθμίσεων, ιδανικά για τους αρχάριους χρήστες, καθώς και αισθητικά βελτιωμένα γραφικά περιβάλλοντα.

• Η ελληνική κοινότητα του openSUSE

Mandriva

Το Mandriva Linux είναι μία διανομή προσανατολισμένη για καταναλωτές, προσφέρεται είτε δωρεάν για κατέβασμα από τον ιστότοπό του, είτε ως ολοκληρωμένο προϊόν (retail boxed). Στην παρούσα μορφή του, το Mandriva είναι ο συνδυασμός των πάλε ποτέ ξεχωριστών διανομών Mandrake, Conectiva και Lycoris. Το Mandrake ήταν βασισμένο στο Red Hat Linux, με έμφαση σε γραφικά βοηθητικά εργαλεία για τους αρχάριους χρήστες και αισθητικά βελτιωμένο γραφικό περιβάλλον.

Debian GNU/Linux

Το Debian GNU/Linux είναι ο ορισμός της διανομής που αναπτύσσεται από την κοινότητά του, το Debian Project. Το Debian ήταν η πρώτη διανομή ανοιχτή "στη συνεισφορά κάθε χρήστη και προγραμματιστή". Η βασική αρχή του είναι η κοινωνική του σύμβαση, η οποία απαιτεί πως όλα τα Debian λειτουργικά συστήματα που θα παραχθούν θα είναι πάντοτε 100% ελεύθερα. Το Debian είναι η πιο δημοφιλής και προτιμόμενη διανομή των προχωρημένων χρηστών του Linux και ειδικά όσων υπολογίζουν και το ιδεολογικό υπόβαθρο πίσω από το όλο κίνημα των κοινοτήτων του ανοικτού και ελεύθερου λογισμικού. Το Debian καλύπτει σαφώς όλες τις ανάγκες χρήσης, τόσο αυτές ενός μηχανήματος για χρήση desktop, όσο και αυτές ενός εξυπηρετητή.

• Η ελληνική κοινότητα του Debian

Knoppix

Το Knoppix είναι η πιο δημοφιλής διανομή για εκτέλεση κατευθείαν από το CD, χωρίς να απαιτεί εγκατάσταση (live CD). Είναι γνωστή για την πολύ ευρεία υποστήριξή της σε hardware, καθιστώντας την έτσι τη νούμερο ένα επιλογή για αρχάριους χρήστες που θέλουν να δοκιμάσουν το Linux πριν αποφασίσουν να το εγκαταστήσουν καθώς και χρήστες που θέλουν γρήγορα και εύκολα να δοκιμάζουν το κατά πόσο το hardware που έχουν (ή θέλουν να αγοράσουν) υποστηρίζεται στο Linux. Επιπρόσθετα, το Knoppix προσφέρει και επιλογή εγκατάστασης μετά την οποία οι χρήστες θα καταλήξουν κατα βάση με μια διανομή Debian, καθότι το Knoppix βασίζεται σε αυτό.

Slackware

Το Slackware θεωρείται από πολλούς ως η διανομή των ... hackers! Είναι η παλαιότερη διανομή που έχει καταφέρει να επιζήσει μέχρι και σήμερα (όχι, δεν είναι η πρώτη διανομή Linux όπως πολλοί πιστεύουν), καθώς είναι το ίδιο σταθερή και δυνατή από το 1993 μέχρι και σήμερα! To Slackware απευθύνεται κυρίως σε εξωφρενικά προχωρημένους χρήστες, σε ανθρώπους που ξέρουν τί θέλουν, πώς το θέλουν και απλά παίρνουν ένα εργαλείο για να το κάνουν. Φυσικά, απευθύνεται επίσης και σε αρχάριους χρήστες που όμως θέλουν κυρίως να μάθουν πάρα πολλά καινούρια πράγματα, έχουν απεριόριστη υπομονή και ο βασικός σκοπός τους είναι πρώτα να γνωρίσουν εις βάθος τους υπολογιστές, το λογισμικό και τη διανομή και μετά (από αρκετό καιρό) να το χρησιμοποιήσουν ως το εργαλείο της δουλειάς τους. Είναι η διανομή των ρομαντικών Linuxάδων των παλιών καλών καιρών και όσων πιστεύουν πως αν την εγκαταστήσουν και την χρησιμοποιήσουν θα γίνουν αυτομάτως hackers. Με λίγα λόγια, η πιο cult διανομή! :)

Gentoo

Το Gentoo είναι ίσως η πιο προσανατολισμένη διανομή στον πηγαίο κώδικά της. Αυτό σημαίνει πως για την εγκατάστασή της είναι προτεινόμενο το να μεταγλωτίσετε (compile) ολόκληρο το λειτουργικό σύστημα και τις εφαρμογές και προγράμματα αντί απλά να εγκαταστήσετε binary πακέτα. Αυτό βέβαια την καθιστά ως την πιο βελτιστοποιημένη διανομή εξ ολοκλήρου ειδικά για το μηχάνημα στο οποίο θα την εγκαταστήσετε και ταυτόχρονα την πιο ... εξωφρενικά "τρελή" διανομή που υπάρχει! Αυστηρώς κατάλληλη μόνο για γνώστες του συγκεκριμένου σπορ.

Red Hat Enterprise

Το Red Hat Enterprise είναι η πιο πετυχημένη εμπορική διανομή. Το εργαλείο του πραγματικού επαγγελματία, η λύση για εξυπηρετητές και σταθμούς εργασίας.

CentOS

Το CentOS είναι η απάντηση της κοινότητας για μια διανομή με Enterprise χαρακτήρα. Το CentOS βασίζεται στον πηγαίο κώδικα του Red Hat Enterprise και προσπαθεί να είναι 100% συμβατό με αυτο (στο επίπεδο των εκτελέσιμων). Η διανομή αυτή απευθύνεται σε όσους ενδιαφέρονται να τρέχουν μια διανομή συμβατή με το RedHat Enterprise, αλλά δεν επιθυμούν ή δε χρειάζονται την υποστήριξη που προσφέρει η Red Hat.

 

Ελληνικές διανομές

Zeus

Το ΖΕΥΣ είναι η πρώτη ελληνική διανομή Linux. Αποτελεί κλώνο του Slackware, αλλά με πολλές βελτιώσεις για την υποστήριξη των ελλήνων χρηστών, όπως την αναδημιουργία των init scripts, καθώς και νέους precompiled πυρήνες για workstation μηχανήματα. Επίσης, περιλαμβάνει πολλά εργαλεία για power users, όπως το Zebra για advanced routing, FreeSwan ipsec tunnels, το Open-nms για παρακολούθηση της δικτυακής κίνησης, το Ntop, το Mailscanner σε συνδυασμό με Sendmail, Sophos AV, Mrtg, Rdtool για γραφήματα, Sawmill log analyzers και πολλά άλλα ενδιαφέροντα εργαλεία. Το ΖΕΥΣ Linux περιλαμβάνει τα τελευταία χαρακτηριστικά της τεχνολογίας του Linux, μαζί με εύκολη διεπαφή για εγκατάσταση (Slackware με τη χρήση του BSD dialog).

Knoppel

Το Knoppel είναι μια "ζωντανή" ελληνική έκδοση Linux, βασίζεται στη διανομή Knoppix και δεν χρειάζεται να κάνετε τίποτε περισσότερο από το να εκκινήσετε τον υπολογιστή σας από το CD-ROM για να έχετε ένα πλήρες λειτουργικό. Το Knoppel θα ανιχνεύσει αυτόματα το υλικό του υπολογιστή και θα εκτελεστεί εξ ολοκλήρου από τη μνήμη RAM αφήνοντας το υλικό του υπολογιστή σας ανέπαφο. Στον υπολογιστή δεν εγκαθίσταται τίποτε και ο σκληρός δίσκος θα χρησιμοποιηθεί μόνο αν και όταν θελήσετε να αποθηκεύσετε δεδομένα σε αυτόν.

Slackel

Η ελληνική διανομή Slackel είναι μια συλλογή λογισμικού GNU/Linux που εκτελείται πλήρως από CD και είναι βασισμένη στο Slackware Linux. Αναγνωρίζει αυτόματα και υποστηρίζει πολλές κάρτες γραφικών και ήχου, συσκευές SCSI, USB, καθώς και άλλες περιφερειακές συσκευές. Mπορεί να προσαρμοστεί και να χρησιμοποιηθεί ως CD επίδειξης GNU/Linux, CD μαθημάτων κατάρτισης, ως σύστημα ανάκτησης ή ως πλατφόρμα για εμπορικές επιδείξεις προϊόντων λογισμικού. Δεν είναι απαραίτητο να εγκατασταθεί τίποτα στον τοπικό δίσκο.

Γραφικό περιβάλλον στο Linux

Το Linux είναι ο πυρήνας, και πάνω σε αυτόν μπορεί να εκτελεστεί οποιοδήποτε περιβάλλον εργασίας. Το πιο διαδεδομένο παραθυρικό σύστημα όμως είναι το X Window System και πιο συγκεκριμένα η υλοποίηση από την Xfree86 ομάδα. Το X Window System (ή πιο απλά τα Χ), είναι ένα γραφικό σύστημα που συντηρείται και αναπτύσσεται σήμερα από το OpenGroup και πέρα από της συνήθεις λειτουργίες ενός παραθυρικού συστήματος, είναι κατασκευασμένο για δικτυακή λειτουργία. Δηλαδή μπορεί πολύ απλά μια παραθυρική εφαρμογή να εκτελείται στον Α υπολογιστή, και η έξοδος (τα παράθυρα) να εμφανίζονται στον δικό μας υπολογιστή.

Πέρα όμως από αυτές τις χαμηλού επιπέδου λειτουργίες του διακομιστή Χ, δεν διαθέτει τίποτα παραπάνω. Αυτό το κενό καλύπτουν τα λεγόμενα περιβάλλοντα εργασίας (Desktop Environments), τα οποία μπορεί να περιέχουν γραμμές εργασιών (Taskbars), εικονίδια στην επιφάνεια εργασίας, εικόνες φόντου (backgrounds), προφύλαξη οθόνης (screensaver), Panels, καθώς και ένα αριθμό προγραμμάτων που διευκολύνουν την διαχείριση της επιφάνειας εργασίας ή και του συστήματος. Τα πιο υψηλού επιπέδου περιβάλλοντα εργασίας για Linux είναι τα KDE και GNOME, τα οποία έχουν ήδη φτάσει (αν όχι ξεπεράσει) τα αντίστοιχα περιβάλλοντα εργασίας σε άλλα *NIX workstations.

Χρήστες στους οποίους απευθύνεται το Linux

Είναι διαδεδομένη η άποψη ότι δεν ενδείκνυται η χρήση του από νέους χρήστες των υπολογιστών, ή από χρήστες χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις στους υπολογιστές. Ωστόσο, σήμερα, υπάρχει μια εξαιρετικά μεγάλη βάση υψηλού επιπέδου προγραμμάτων, που επιτρέπουν την διαχείριση του συστήματος χωρίς την γνώση των βασικών εντολών του UNIX.

Το Linux εξαπλώθηκε χωρίς επαγγελματική διαφήμιση, εμπορικά τεχνάσματα και μονοπώλια (μολονότι το διαδίκτυο όπου αναπτύχθηκε μπορεί να ιδωθεί ως χώρος διάδοσης και διαφήμισης νέων ιδεών). Αυτό που το κάνει να διαφέρει από τα υπόλοιπα λειτουργικά συστήματα, είναι ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται. Ακόμα και αν δεν έχει κάποιος γνώσεις προγραμματισμού, μπορεί να προτείνει βελτιώσεις στους αρχικούς προγραμματιστές ή ακόμα να χρηματοδοτήσει κάποιον για να υλοποιήσει αυτές τις βελτιώσεις (πολλά ελεύθερα προγράμματα χρηματοδοτούνται και αναπτύσσονται με αυτόν τον τρόπο). Το λειτουργικό αυτό, παρέχει αυτή την δυνατότητα και είναι επομένως στο χέρι των ίδιων των χρηστών να την εκμεταλλευτούν.

Η άδεια χρήσης του Linux

Συχνά, στην αγγλική γλώσσα, συγχέεται η έννοια του ελεύθερου με εκείνη του δωρεάν (free). Το γεγονός ότι μια διανομή μπορεί να διατίθεται δωρεάν, είναι μόνο ένα από τα πλεονεκτήματα του Linux, αφού επίσης δωρεάν μπορεί να διανέμει μια εταιρία το λειτουργικό της για να αυξήσει τη βάση των χρηστών της, ώστε να τους αξιοποιήσει αργότερα ως πελάτες. Το Linux διανέμεται επίσης ελεύθερα, με τον πηγαίο κώδικά του διαθέσιμο στον καθένα, και αυτό δίνει την δυνατότητα όχι μόνο της χρησιμοποίησης του λειτουργικού, αλλά και της αναδιανομής του, της πώλησης του, τροποποίησής του, της επέκτασής του, πρόσβασης στον πηγαίο κώδικα και συνήθως εκτενούς τεκμηρίωσης. Παρέχει συνεπώς πλήρη πρόσβαση στη γνώση που εσωκλείει.

Το Linux, καθώς και τα περισσότερα συνοδευτικά προγράμματα, διανέμεται υπό τους όρους του GNU General Public License. Η άδεια αυτή δημιουργήθηκε για να παράγει προγράμματα που θα διανεμηθούν ελεύθερα, αλλά και για να διατηρήσει αυτή την ελευθερία των προγραμμάτων. Έτσι κάποιο πρόγραμμα κάτω από την GNU GPL πρέπει υποχρεωτικά να συνοδεύεται από τον πηγαίο κώδικα του, ενώ στην περίπτωση που κάποιος τροποποιήσει ένα τέτοιο πρόγραμμα και θέλει να το διανέμει είναι υποχρεωμένος να διανέμει τον αρχικό κώδικα καθώς και τις δικές του τις αλλαγές στον κώδικα.

Δεν είναι όλα τα προγράμματα κάτω από την GNU GPL, υπάρχουν πολλά κάτω από μία άδεια παρόμοια με την άδεια του BSD λειτουργικού συστήματος (μία άδεια πιο χαλαρή από την GNU GPL), ενώ μερικές διανομές έχουν συμπεριλάβει και προγράμματα κάτω από διάφορες δικές τους άδειες που καμία σχέση δεν έχουν με τις παραπάνω.

Το καθεστώς ελεύθερης διανομής του Linux

Το λογισμικό του Linux που υπόκειται στην άδεια GNU GPL μπορεί να αντιγραφεί, να παραχωρηθεί ή ακόμη και να πωληθεί ελεύθερα. Το αν αυτό ισχύει για ολόκληρες διανομές του Linux, εξαρτάται πρωτίστως από την συγκεκριμένη διανομή. Αν η διανομή αυτή είναι η Debian GNU/Linux ή το Slackware, τότε όλα τα παραπάνω επιτρέπονται (μιας και δεν συμπεριλαμβάνει, στη βασική διανομή, μη ελεύθερα προγράμματα). Οι υπόλοιπες διανομές μπορεί να περιέχουν και μη ελεύθερο λογισμικό. Σε αυτές τις διανομές επιτρέπονται τα παραπάνω μόνο στα ελεύθερα προγράμματα τα οποία πρέπει να ξεχωρίσει ο ενδιαφερόμενος (συνήθως η κάθε διανομή δίνει μια ελεύθερη έκδοσή της, ή έχει σε ξεχωριστά CD's τα μη ελεύθερα προγράμματα).

Διαθέσιμες εφαρμογές του Linux

Οι διανομές συνήθως διαθέτουν πολύ μεγάλη ποικιλία προγραμμάτων. Υπάρχουν τα ελεύθερα προγράμματα τα οποία έρχονται με άδεια παρόμοια με του Linux (ή χαλαρότερη), τα οποία δεν υστερούν (κάποιες φορές εκτιμάται ότι ξεπερνούν) σε ποιότητα τα αντίστοιχα ιδιόκτητα. Ίσως παλαιότερα να ήταν εύκολο να αριθμήσει κάποιος τις κατηγορίες προγραμμάτων για τις οποίες υπάρχει ελεύθερο λογισμικό. Σήμερα συντηρούνται μεγάλες βάσεις δεδομένων ώστε να ταξινομηθούν αυτά τα προγράμματα.

Ιδιόκτητα (proprietary) προγράμματα υπάρχουν και στο Linux και καλύπτουν αρκετούς τομείς εξειδικευμένου λογισμικού (παιχνίδια, βάσεις δεδομένων, εφαρμογές γραφείου, οδηγοί συσκευών κ.α.).

Πέρα από την μεγάλη ποικιλία εφαρμογών που έχουν δημιουργηθεί για το Linux, υπάρχει επίσης η δυνατότητα (όχι πάντα) να χρησιμοποιηθούν σε περιβάλλον Linux και προγράμματα που έχουν κατασκευαστεί για MS Windows. Αυτό γίνεται χρησιμοποιώντας κάποια "ενδιάμεση" εφαρμογή όπως είναι π.χ. το Wine, το οποίο είναι μία ελεύθερη υλοποίηση του API των Windows, και η οποία αναλαμβάνει να γεφυρώσει το χάσμα.

Οδηγοί συσκευών και ζητήματα συμβατότητας υλικού

Σε ιδιαίτερη κατηγορία ανήκουν οι οδηγοί συσκευών (drivers). Λόγω της ιδιαίτερης φύσης τους, μπορεί να απαιτούνται για τη συγγραφή τους συγκεκριμένες πληροφορίες για τις προδιαγραφές και το σχεδιασμό της ελεγχόμενης συσκευής. Οι πληροφορίες αυτές δεν είναι πάντοτε διαθέσιμες, καθώς οι κατασκευαστές πολλές φορές διστάζουν να τις κοινοποιήσουν, επικαλούμενοι τα ιδιοκτησιακά τους δικαιώματα. Μερικές φορές είναι δυνατόν να δημιουργηθεί ένας "ελεύθερος" οδηγός με τη χρήση reverse engineering, και πράγματι για πολλά περιφερειακά υπάρχουν σήμερα τέτοιοι οδηγοί που λειτουργούν ικανοποιητικά. Σε άλλες περιπτώσεις, οι κατασκευαστές παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες, αποβλέποντας στη διάδοση του προϊόντος τους στην επεκτεινόμενη κοινότητα των χρηστών του Linux. Δυστυχώς, με μερικές συσκευές οι χρήστες του Linux είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιήσουν ιδιόκτητους οδηγούς. Αυτό δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στη διάδοση του ελεύθερου λογισμικού, καθώς οι οδηγοί αυτοί δεν μπορούν να διανεμηθούν ελεύθερα, ούτε και να τροποποιηθούν κατάλληλα, ακολουθώντας την εξέλιξη του Linux, και οι χρήστες τους εξαρτώνται ουσιαστικά από την καλή θέληση των κατασκευαστών. Το πρόβλημα αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο σε σχέση με τα μόντεμ, διότι πολλά μόντεμ (software modems) είναι σχεδιασμένα να λειτουργούν με οδηγούς που είναι διαθέσιμοι μόνο για MS Windows. Τα μόντεμ αυτά καλούνται συνήθως "winmodems", ενώ για όσα από αυτά καθίσταται δυνατό να λειτουργήσουν με ελεύθερους οδηγούς έχει επικρατήσει ο όρος "linmodems". Επίσης αντίστοιχο πρόβλημα υπάρχει και με τις σύγχρονες κάρτες γραφικών, όπου ο χρήστης για να μπορέσει να εκμεταλλευτεί πλήρως τις 3D ικανότητες της κάρτας του, είναι αναγκασμένος να κατεβάσει τον κατάλληλο οδηγό του κατασκευαστή. Οι ανάλογοι οδηγοί ελεύθερου λογισμικού περιορίζονται μόνο στην υποστήριξη των 2D ικανοτήτων της κάρτας ή υποστηρίζουν ένα μικρό σύνολο των 3D δυνατοτήτων τους.

Οι περισσότεροι διανομείς του Linux καταρτίζουν σε τακτά διαστήματα έναν κατάλογο συσκευών που είναι "συμβατές" με τη διανομή τους του Linux. Αυτές οι λίστες ονομάζονται "λίστες συμβατότητας υλικού" (Hardware Compatibility Lists) ή HCL για συντομία.

Γλωσσάρι

* Πυρήνας: είναι το κομμάτι του λειτουργικού συστήματος που επικοινωνεί με τις συσκευές, τον επεξεργαστή, παρέχει το σύστημα αρχείων, τη δικτύωση και γενικά είναι υπεύθυνος για όλες τις χαμηλού επιπέδου λειτουργίες.
* Ιδιόκτητα: o όρος ιδιόκτητο λογισμικό χρησιμοποιείται αντί του εμπορικού λογισμικού (ή προγράμματος), μιας και το ελεύθερο λογισμικό δεν αποκλείει κάποιο πρόγραμμα να είναι εμπορικό. Υπάρχουν παραδείγματα πολλών εταιριών που αναπτύσσουν και πωλούν ελεύθερο λογισμικό.